St Krus 20140508 042 smallTen Noorden van Hofi Mango ligt een groot systeem van rooien, die het regenwater afvoeren van de heuvels in dit gebied door Hofi Mango naar de baai van Santa Krus. Het resultaat is een gebied dat gedurende een groot deel van het jaar groen kan zijn. Op de topografische kaart van het Kadaster uit 1993 is dit gebied om die reden dan ook groen aangegeven. Maar dit jaar hebben we te maken met een lange droge periode sinds eind maart en de meeste planten zijn overgegaan naar een staat, waarin ze een dergelijke droogte kunnen overleven. De meeste bomen hebben hun bladeren laten vallen behalve de Manzaliña, waarvan er veel staan in dit gebied, en de Agave, die op dit moment in bloei staat (zie foto).

We hadden goedkeuring van de eigenaars om onze auto's te parkeren in Hofi Mango. Daarvandaan staken Fred, Carel, Eddy en ik de straat over en gingen het gebied binnen. Dit is ook een welbekende indianensite (C004). Veel historische schelpen en potscherven zijn op en naast het pad te vinden. 

Al snel vonden we de eerste waterwerken, twee waterbakken. Vreemd in de zin dat deze waterbakken gedeeltelijk beneden het grondnivo zijn gebouwd. Normaal vinden we bakken, die op de grond zijn geplaatst. Ik heb geen idee, waarom gekozen is voor deze uitzondering, maar het heeft ook nadelen. De druk van de grond buiten de bak was blijkbaar teveel voor de wanden en ze zijn naar binnen gedrukt en ingestort. De waterbakken zijn gebouwd met betonblokken gemaakt met vingerkoraal, zoals dat in gebruik was vóór de komst van de Shell naar het eiland. Dus deze waterbakken zijn waarschijnlijk uit het begin van de vorige eeuw. 
Dichtbij vonden we een moderne deepwell met het nummer 12100.

Een eindje verder vonden we een vierkante put gemaakt van dezelfde blokken als die bij de waterbakken. Waarschijnlijk dus van dezelfde periode.

Duidelijk was te merken dat de droogte slachtoffers maakt. We troffen veel dode leguanen aan en ook een jong poesje. Dat poesje is waarschijnlijk minder dan 24 uur dood, want het zag er nog zo intact uit dat ik het heb aangeraakt om zeker te zijn dat het dood was. We vonden ook een schedel van een hert, maar die is van al langer geleden. Maar er zijn ook positieve zaken; blijkbaar is er diep in de grond nog water. Manzaliñabomen hebben nog groene bladeren en we vonden ook een Tamarindeboom met groen blad en rijpe vruchten. Die waren wel wat zuur vanwege het gebrek aan water, maar zeker eetbaar. Een andere Tamarindeboom was niet zo gelukkig. Die had een aantal grote zwammen op de stam en was blijkbaar stervende. Grote takken waren afgebroken en op de grond gevallen. Toch vertrouwden we de boom nog voldoende om eronder te gaan zitten voor onze gebruikelijke appelpauze. 

Na deze pauze vervolgden we onze tocht door de hoofdrooi in de richting van een heuvel. Ten zuidoosten van die heuvel vonden we een interessante dam. Vreemd genoeg is dit een dam, die niet over de hele breedte even hoog is, maar het middengedeelte van de dam is V-vormig verlaagd. Volgens Gerard van Buurt is deze dam gebouwd in 1974 met als doel om de waterstroom en mogelijk ook het grondwaterpeil te meten in relatie tot de hoeveelheid gevallen regen. In het verleden stonden hier om die reden enkele meetinstrumenten. Het grondwaterpeil werd mogelijk gemeten in de kleine deepwell of de vierkante put, die we eerder gezien hebben. Het monitoren vond plaats gedurende 7 jaren. Maar in die hele periode is het maar één keer voorgekomen dat er water over de dam is gestroomd. De conclusie was dan ook dat de grond zeer poreus is, waardoor het gevallen water snel door de bovenlaag heen dringt en verder ondergronds richting de baai van Santa Krus stroomt. Alleen na zeer hevige regenval stroomt er water door de rooi. Na het bereiken van deze conclusie is de monitoring niet voortgezet.

Het was al laat aan het worden (tegen 11 uur), dus we besloten, voordat we terug zouden gaan, nog de heuvel te beklimmen om te zoeken naar iets dat als een rode vlek was aangegeven op de kaart van Werbata. Een rode vlek betekent dat er ten tijde van het maken van die kaart in het begin van de 20e eeuw een stenen structuur was op deze plek. Maar we vonden niets. Fred was hier al eerder geweest met François en ook toen hadden ze niets gevonden. 

Na een korte pauze namen we dezelfde route terug tot aan de vierkante put. Daarvandaan volgden we een pad, dat was aangegeven op de Kadasterkaart van 1993. Daarmee kwam er een eind aan onze tocht van deze dag.

Er kunnen geen rechten worden ontleend aan dit verslag.